Hoe kan je suikerziekte bij de kat behandelen?

Het nieuws dat je kat diabetes mellitus heeft, kan even slikken zijn. Gelukkig kan een kat met suikerziekte vaak nog jarenlang een goed leven leiden. De behandeling vergt inzet van eigenaar, kat en dierenarts – een team effort.

Het belangrijkste doel: stabiele glucosewaarden, zodat klachten verdwijnen en complicaties zoals hypoglycemie (te lage bloedsuiker) worden voorkomen. Zo kan je kat een prettig leven leiden en houd jij het vol als eigenaar.

Behandeling van diabetes bij katten

Insuline

Insuline is de meest bekende behandeling. Katten hebben een absoluut of relatief tekort aan insuline, waardoor glucose niet goed de cellen in kan. Door insuline toe te dienen, kan de bloedsuiker weer gereguleerd worden.

Er zijn vele verschillende soorten insuline beschikbaar, elk met zijn eigen werkingsduur. Momenteel zijn er in Nederland twee soorten insuline geregistreerd voor de kat: ProZinc® (protamine zink insuline) en Caninsulin® (lente insuline). Verder wordt er soms insuline gegeven welke officiëel gemaakt zijn voor mensen (Levemir® (=detemir) en Lantus® (=glargine).

Soorten insuline

Elke kat reageert anders, daarom is het belangrijk om per kat te bekijken wat de insuline bij hem of haar doet 

Hoe werkt toediening?

Insuline wordt meestal 2x per dag onderhuids geïnjecteerd, soms kan 1x per dag voldoende zijn.
Alhoewel het voor veel eigenaren spannend is om in hun kat te prikken, is dit vaak gewoon een kwestie van wennen. De kat zelf merkt er vaak weinig tot niets van. De website van Internation Cat Care heeft een hele mooie video gemaakt hierover. 
Het is belangrijk om de insuline in de koelkast te bewaren en voor gebruik voorzichtig te rollen of te zwenken. Hard schudden vermindert de werking. Voor optimale opname van de injecties wordt de borstwand gebruikt.

Sommige eigenaren geven de voorkeur aan een insulinepen, anderen aan een spuitje. Het is belangrijk om je te realiseren dat niet alle insulines even geconcentreerd zijn. Zo bevatten Caninsulin® en ProZinc 40 IE/ml, maar Levemir® en Lantus® 100 IE/ml.  Bij gebruik van een spuitje is het dus belangrijk dat de juiste insuline spuitjes gebruikt worden.

Alhoewel sommige eigenaren insuline spuitjes meerdere keren gebruiken, zou ik dit niet aanraden. Het naaldje wordt snel bot door het prikken in het flesje en dit is voor de kat niet echt prettig.

Bij een kat met overgewicht wordt de startdosering berekend op gezond gewicht, niet huidig gewicht. De dosering wordt niet vaker dan elke 5-7 dagen aangepast (tenzij er natuurlijk sprake is van een te laag glucose (hypoglycemie).

Monitoring: het gaat om hoe het met je kat gaat

Bij het instellen van insuline is het belangrijker te kijken naar hoe je kat zich voelt, dan alleen naar losse getallen van de glucose. Daarom gebruik ik vaak de Diabetic Clinical Score: een eenvoudig systeem waarbij je punten geeft op basis van het drink- en plasgedrag, eetlust, gewicht en energieniveau van je kat. Zo krijg je een duidelijk beeld van de dagelijkse situatie en kun je goed inschatten of de behandeling werkt.

Een eenmalige glucosemeting zegt meestal weinig over hoe goed de insuline werkt. Het kan hoog zijn door stress of tijdelijk laag; alleen nuttig om hypoglycemie uit te sluiten. Wil je echt weten hoe de insuline werkt, dan zijn er twee betere opties:

1. Glucose dagcurve

   • Meerdere metingen over minimaal 12 uur

   • Laat zien wanneer de insuline maximaal werkt (nadir) en hoe lang de werking duurt (duration of action). Ideale nadir: 4.5-8.0 mmol/l. De duration of action is de tijd vanaf de insuline injectie totdat glucose weer >10-15 mmol/l is. Is pas te bepalen als nadir in gewenste range is. Ideaal gezien: ongeveer 12 uur. Bij duration of action <8-10 uur heeft de kat meestal nog steeds klinische verschijnselen van diabetes, bij een duration of action >14 uur is er meer kans op hypoglycemie. 

   • Een ideale bloed glucose curve heeft de vorm van een ondiepe schaal, maar het lukt niet altijd om zo’n soort curve te verkrijgen. De hoogste waarde willen we het liefst <14 mmol/l en de laagste waarde niet lager dan <4.5 mmol/l.

     

   • Internation Cat Care heeft ook hier weer een goed filmpje over gemaakt. 

2. Continue glucose monitoring, bijvoorbeeld met een FreeStyle Libre® sensor

   • Bij mensen met diabetes mellitus wordt er veel gebruik gemaakt van continue glucose monitoren, zoals bijvoorbeeld de FreeStyle Libre®.  Uit onderzoek is gebleken dat deze monitoren ook goed bij katten (en honden) met suikerziekte kunnen worden ingezet.

   • Dit systeem bestaat uit een kleine sensor die op de kat wordt geplaatst en een reader (soort scanner) die het glucose gehalte afleest. De sensor kan maximaal 14 dagen blijven zitten.

   • Ik gebruik de FreeStyle Libre® liefst bijvoorbeeld bij dieren die net beginnen met insuline of die lastig in te stellen zijn, dieren met suikerziekte die onder narcose moeten of dieren die een complicatie van hun suikerziekte hebben (b.v. diabetes keto-acidose). 

   • Geeft een veel betrouwbaarder beeld dan losse metingen

     

💡 Tip: combineer altijd de cijfers met observaties van gedrag, eet- en drinkpatroon en urineproductie. Dit geeft het meest volledige beeld van hoe je kat daadwerkelijk reageert op de behandeling.

💡 Tip2 Er bestaan handige apps, zoals de Pet Diabetes App, waarmee eigenaren alle data makkelijk en goed bij kunnen houden (o.a. gewicht, eetlust, dorst, urineproductie, urine en bloed glucose waarden. Daarbij heeft de app ook verschillende reminder functies (wanneer je insuline moet prikken en wanneer je moet veranderen van injectie plek) en tools (meten kwaliteit van leven, meten van klinische verschijnselen).

Senvelgo®: nieuwe behandeling voor diabetes

Naast insuline bestaat er tegenwoordig Senvelgo® (velagliflozine), een SGLT2 remmer, een medicijn dat glucose via de urine helpt afvoeren. en helpt dus de bloedsuiker te verlagen op een andere manier. Deze medicatie is een siroop die 1x daags via de bek wordt ingegeven. 

Het is bedoeld voor stabiele, verder gezonde (“happy”) katten die gecontroleerd kunnen worden door hun eigenaar. Het is niet geschikt voor katten die insuline-afhankelijk zijn. 

Niet geschikt voor:

• Zieke of acuut zieke katten

• Katten met ernstige nierproblemen

• Katten die uitgedroogd zijn

• Katten met diabetische keto-acidose

Mogelijke bijwerkingen

• Verhoogde urineproductie en dorst

• Wat zachtere ontlasting 

• Zelden urineweginfecties

• (Euglycemische) diabetische ketoacidose. Dit is een vorm van ketoacidose waarbij de bloedsuiker niet extreem hoog is, maar het lichaam toch een gevaarlijke ophoping van zuren ontwikkelt.

Voordelen

• Helpt de glucose stabieler te houden

• Minder stressvolle behandeling omdat er geen injecties nodig zijn

💡 Tip: Senvelgo vereist (in het begin) regelmatige controle van productie van ketonen, zodat je zeker weet dat het veilig blijft voor je kat.

Dieet en beweging

Bij katten met diabetes en overgewicht is het belangrijk dat ze (op een verantwoorde manier!) gaan afvallen, aangezien overgewicht zorgt voor insuline resistentie. Het bereiken van een normaal gewicht (of in elk geval een beter gewicht) zal helpen met het reguleren van de suikerziekte. Sowieso is het belangrijk om de kat elke 1-2 weken te wegen, om te monitoren hoe het gaat (niet te snel en niet te langzaam).

Let op: crash diëten is ook voor katten niet goed! Niet meer dan 1% gewichtverlies per week!

Een Low-carb, high-protein voeding ondersteunt regulatie van bloedsuiker. Kleine, verspreide maaltijden helpen pieken te voorkomen.
Beweging is ook ontzettend belangrijk.  Inactiviteit vermindert de insulinegevoeligheid van het lichaam. Soms kan het enige moeite kosten om een kat in beweging te krijgen en niet elke kat vindt hetzelfde leuk. De ene kat krijg je blij met een propje papier, de ander heeft liever een hengel en sommige katten zijn te motiveren om achter brokjes aan te rennen. Voerpuzzels kunnen ook helpen. 

Let op: alleen voeding is niet genoeg – dus: niet eerst proberen met alleen speciale voeding, wat helaas toch soms nog gedaan wordt! Het uitstellen van insuline gift of Senvelgo kan leiden tot complicaties en verslechtering van de ziekte.

Zorgen & moeilijkheden 

Wat belangrijk is om je te realiseren als eigenaar van een kat met suikerziekte is dat het niet perfect hoeft. Ja, liefst worden de insuline injecties netjes 2x per dag met 12 uur tussentijd gegeven, maar soms lukt dat gewoon niet – er is immers ook nog zoiets als werk en een sociaal leven.

Sommige eigenaren hebben niet de financiële middelen om frequent terug te komen voor controle. In andere gevallen is de kat het niet eens met regelmatige metingen van de glucose spiegel. In deze gevallen is het een optie om een stapje terug te doen en andere manieren te vinden om de kat zo goed mogelijk te reguleren (bijvoorbeeld door het monitoren van eet-, drink- en plasgedrag en/of het monitoren van de hoeveelheid suiker in de urine.

Verder zien veel eigenaren op tegen vakanties/ dagjes weg. Wie geeft de kat dan insuline? Daar kan ik mijn buurman/buurvrouw/ ouders/ kinderen toch niet mee opzadelen? Soms lukt dit gelukkig toch, maar anders zijn er nog een hoop andere mogelijkheden. Zo zijn er speciale, gediplomeerde kattenoppassen die weten waar ze op moeten letten en die gewend zijn om katten met suikerziekte te behandelen. Tevens zijn er genoeg (vaak kleinschalige) kattenpensions met kundige medewerkers voor wie het behandelen van een diabetes kat gesneden koek is. Bovendien is er dus tegenwoordig Senvelgo wat geschikt is voor een deel van de katten. 

De belangrijkste reden dat een kat met suikerziekte geëuthanaseerd wordt, is dat de eigenaar het niet meer ziet zitten en dat is eigenlijk zonde.

Prognose

Met goede behandeling kan een kat een lang leven hebben, vooral bij goede regulatie van de bloedsuikerspiegel.

Meer weten? 
Wat is suikerziekte bij de kat?
Hoe weet je of je kat suikerziekte heeft?
Waarom makkelijk doen als het moeilijk kan – de lastig in te stellen diabeet
De suikerkat in remissie – wat is het en hoe ga je er mee om?
Een te laag bloedsuiker bij je kat