Waarom deze middelen gebruikt worden
Veel katten raken gespannen of angstig bij vervoer of tijdens een bezoek aan de dierenarts. Sommige katten verstoppen zich of raken zo in paniek dat onderzoek of behandeling nauwelijks mogelijk is.
In zulke gevallen kan een tijdelijk rustgevend middel helpen om de stress te verminderen en het bezoek veiliger en prettiger te maken.
Twee middelen die hiervoor vaak worden ingezet zijn Bonqat® (pregabaline) en gabapentine. Ze werken beide op het zenuwstelsel en verminderen de prikkelbaarheid van de hersenen, waardoor de kat zich rustiger voelt.
Let op: het gebruik van middelen zoals Bonqat® of gabapentine is geen vervanging voor Cat Friendly Handling! Wat deze middelen wél doen, is helpen in situaties waarin een kat ondanks alle zorg toch sterk angstig of paniekerig blijft.
Ik ben groot voorstander van het weloverwogen gebruik van deze middelen.
Verschillen tussen Bonqat® en gabapentine
Bonqat® is het enige middel dat officieel is geregistreerd voor gebruik bij katten om angst en stress te verminderen bij vervoer of tijdens een dierenartsbezoek.
Gabapentine is niet geregistreerd voor katten, maar wordt al langer door dierenartsen gebruikt (off-label) voor hetzelfde doel.
Beide middelen hebben een vergelijkbaar effect. Katten blijven meestal alert, maar reageren rustiger en zijn beter hanteerbaar.
Dosering
De dosering wordt altijd bepaald door de dierenarts, afhankelijk van het doel van gebruik, het gewicht en de gezondheid van de kat.
Bonqat® (pregabaline)
Aanbevolen dosis: 5 mg per kilogram lichaamsgewicht, éénmalig oraal toegediend.
Toediening: ongeveer 1,5 uur vóór vertrek of het dierenartsbezoek.
Vorm: kant-en-klare vloeistof met een spuit voor nauwkeurige dosering.
Effect: begint meestal binnen 30 tot 60 minuten en houdt 6 tot 8 uur aan.
Gabapentine (off-label)
Gebruikelijke dosis: ~10–20 mg per kilogram lichaamsgewicht, wat overeenkomt met ongeveer 50–100 mg per kat afhankelijk van grootte, mate van angst en gevoeligheid.
Toediening: 1,5 tot 3 uur vóór vertrek of het bezoek.
Vorm: capsule of vloeistof (vaak bereid door de apotheek).
Effect: begint na 1,5 tot 3 uur en houdt meestal 6 tot 8 uur aan.
Bij zeer angstige katten wordt soms een tweestapsprotocol gebruikt:
Een eerste dosis de avond vóór het bezoek,
Gevolgd door een tweede dosis 1,5 tot 3 uur vóór vertrek.
Deze aanpak kan helpen bij katten die anders nog te onrustig blijven of moeilijk te hanteren zijn.
Gebruik bij katten met nierproblemen
Beide middelen worden via de nieren uitgescheiden. Bij katten met chronische nierziekte (CKD) kan het middel daardoor trager uit het lichaam verdwijnen, waardoor het effect sterker of langer aanhoudt.
Bij katten met nierproblemen:
Wordt meestal gekozen voor een lagere dosis of een langere tijd tussen twee doseringen;
Is het belangrijk om alert te zijn op langdurige sloomheid of coördinatieproblemen;
Bepaalt de dierenarts altijd de juiste dosering.
Dit betekent dus zeker niet dat het niet gebruikt kan worden bij katten met nierproblemen, alleen dat je de dosering wat aan moet passen.
Invloed op bloeddrukmetingen
Uit onderzoek blijkt dat gabapentine bij katten een tijdelijke daling van de systolische bloeddruk van gemiddeld ongeveer 10 tot 15 mm Hg kan veroorzaken. Bij Bonqat® is dat (bij mijn weten) nog niet onderzocht, maar ik verwacht hetzelfde effect. Het effect is meestal mild en verdwijnt vanzelf, maar het is belangrijk hier rekening mee te houden bij de interpretatie van bloeddrukmetingen.
Bijwerkingen
De meeste katten verdragen Bonqat® en gabapentine goed.
De volgende bijwerkingen kunnen soms voorkomen:
Slaperigheid of sloomheid
Wankel lopen (ataxie)
Kwijlen of tijdelijk minder eten
In zeldzame gevallen myoclonus: lichte spierschokjes of trillen, meestal tijdelijk en mild
Deze verschijnselen verdwijnen doorgaans binnen enkele uren.
Als de kat erg sloom blijft of duidelijke spiertrekkingen krijgt, is het verstandig om contact op te nemen met de dierenarts.
Veilig gebruik
Gebruik Bonqat® of gabapentine altijd op voorschrift van een dierenarts.
De juiste dosering hangt af van het gewicht, de leeftijd en de gezondheid van de kat. Bonqat® en gabapentine hebben bij katten een ruime veiligheidsmarge: ernstige bijwerkingen komen zelden voor, zelfs niet bij iets hogere doseringen dan voorgeschreven. Toch is het natuurlijk belangrijk om de juiste dosis te geven.
Meld aan de dierenarts wanneer het middel is gegeven. De dierenarts kan dan rekening houden met een eventueel tijdelijk effect op de bloeddruk.
Conclusie
Bonqat® is geregistreerd en daarom eerste keus.
Zowel Bonqat® als gabapentine kunnen veilig worden gebruikt als ze door de dierenarts worden voorgeschreven.
Bij katten met nierproblemen kan een lagere dosis nodig zijn
Referenties
Van Haaften, K. A., Eichstadt et al (2017). Effects of a single preappointment dose of gabapentin on signs of stress in cats during veterinary examination. Journal of the American Veterinary Medical Association, 251(10), 1175–1181.
Quimby, J. M., Jones S.E. , et al. (2024). Assessment of the effect of gabapentin on blood pressure in cats with and without chronic kidney disease. Journal of Feline Medicine and Surgery, 26(5), 402–410.
Lamminen, T., Korpivaara, M et al. (2023). Pregabalin alleviates anxiety and fear in cats during transportation and veterinary visits—A clinical field study. Animals (Basel), 13(3), 371.
Esteban, M. A., Dewey C.W. et al. (2018). Pharmacokinetics of single-dose oral pregabalin in normal cats. Frontiers in Veterinary Science, 5, 136.
Lamminen, T., Doedee A. et al. (2022). Pharmacokinetics of single and repeated oral doses of pregabalin in cats. Animals (Basel), 12(19), 2598.
Madan, R. D., Cenani, A. et al. (2024). Pregabalin produces similar effects as gabapentin for perioperative sedation quality and anesthesia recovery times in cats. Journal of the American Veterinary Medical Association, 262(3), 294–302.
European Medicines Agency (EMA). (2024, update). Bonqat: EPAR—Medicine overview. (Veterinary pregabalin oral solution for cats.)
