Wanneer een kat hoest, denken veel mensen eerst aan haarballen. Maar hoesten heeft daar bijna nooit iets mee te maken. Katten horen niet te hoesten — en als ze dat wel doen, is er altijd een lichamelijke reden.
De bekendste oorzaken zijn astma, chronische bronchitis of een mengvorm daarvan (samen noemen we dat feline lower airway disease oftewel FLAD). FLAD komt vaker voor dan veel mensen denken, en met de juiste behandeling kunnen katten heel goed leven. Maar het moet wel op tijd worden herkend.
Let op – hoesten kan ook ontstaan door longworm, longontsteking (door een bacteriële infectie of een virus), longtumoren of zelfs een vreemd voorwerp in de luchtwegen.
Daarom is onderzoek altijd nodig.
Wat gebeurt er bij astma & bronchitis (FLAD)?
Bij FLAD raken de onderste luchtwegen geïrriteerd en gevoelig. Wanneer de luchtwegen ontsteken:
- Wordt de luchtweg nauwer
- Ademt de kat moeilijker uit
- Kan er slijm (mucus) ophopen
- Kan de kat echt benauwd worden en/of piepend gaan ademhalen
Sommige katten hebben af en toe een aanval, anderen hoesten dagelijks.
Maar… hoesten = niet altijd FLAD
Om het compleet te maken: dit zijn andere belangrijke oorzaken van hoesten bij katten:
1. Longworm (Aelurostrongylus abstrusus)
Komt vaker voor dan veel mensen denken, vooral bij katten die naar buiten gaan of prooien vangen.
Symptomen lijken sterk op astma → dus testen is belangrijk.
2. Longontsteking (pneumonie)
Kan veroorzaakt worden door bacteriën, virussen of (zeldzaam) schimmels. Ook kan er een longontsteking ontstaat als de kat iets inademt (bijvoorbeeld na het braken) wat in de longen terecht komt. Dit heet aspiratiepneumonie oftewel versliklongontsteking.
3. Vreemd voorwerp
Bijvoorbeeld een grasspriet die vastzit in de luchtweg (zeldzaam, maar belangrijk om te herkennen).
4. Tumoren in de long
Alhoewel longtumoren (gelukkig!) zeldzaam zijn, komen ze wel voor en kunnen ze soms ook hoesten veroorzaken.
Daarom is alleen “even aankijken” nooit verstandig.
Het is vaak onmogelijk om zonder onderzoek te bepalen welke oorzaak jouw kat heeft.
Waar let je thuis op? (Belangrijkste symptomen)
- Hoesten (kort, in aanvallen, of chronisch)
- Sneller ademen in rust (normaal onder de 30-35x per minuut)
- Moeite met uitademen (teveel buikademhaling)
- Piepen of benauwd klinken
- Minder actief / sneller moe
- Soms braken na hoesten
Hoesten = altijd reden voor onderzoek.
Hoe onderzoeken we een hoestende kat?
1. Gesprek & lichamelijk onderzoek
We bespreken onder andere:
- Of je kat aan rook, stof of geparfumeerde luchtjes wordt blootgesteld
- Welke kattenbakvulling je gebruikt (stofvrij of niet?)
- Hoe lang het hoesten al speelt
- Of er seizoensinvloeden zijn
- Of er andere verschijnselen zijn
2. Röntgenfoto’s van de borstholte
Een röntgenfoto geeft ons een goed overzicht van de borstkas. Daarmee kunnen we:
- Kijken of er sprake is van afwijkingen van de luchtwegen, zoals een verdikking
- Controleren of er tekenen zijn van het samenvallen van een longkwam door het ophopen van een slijmplug
- Kijken of er aanwijzingen zijn voor een longtumor
- Inschatten of de longen te veel lucht vasthouden, iets wat bij FLAD kan gebeuren
Maar…
niet alle katten met astma laten altijd hele duidelijke afwijkingen zien op de foto en soms kan een longontsteking of een longworm infectie wat overlap latten zien met het beeld wat passend is bij astma/ bronchitis. Daarom gebruiken we röntgenfoto’s altijd in combinatie met de klachten en andere onderzoeken.
3. Longwormtest
Altijd zinvol bij elke hoestende kat die buiten komt.
4. CT-scan en/ of luchtwegspoeling (“broncho-alveolaire lavage oftewel BAL)
Röntgenfoto’s geven een goed eerste overzicht, maar subtiele veranderingen in de luchtwegen kunnen gemakkelijk gemist worden. Daarom advisereer ik soms toch uitgebreider onderzoek, met name een CT-scan en een BAL.
Deze onderzoeken worden uitgevoerd onder narcose.
CT-scan: een gedetailleerd beeld van de luchtwegen
Een CT-scan is een driedimensionale beeldtechniek die veel meer details laat zien van de luchtwegen. Bovendien kan je met de CT-scan een 3D plaatje krijgen, terwijl je met een röntgenfoto een 2D plaatje hebt, waardoor je veel beter kunt zien waar de afwijkingen zich bevinden.
BAL
Bij een BAL wordt een kleine hoeveelheid steriele vloeistof in een deel van de luchtwegen gebracht en weer teruggezogen. Met het verkregen materiaal kunnen we onder andere onderzoeken:
- Of de luchtwegen tekenen van ontsteking vertonen (en zo ja welk type ontsteking)
- Of er sprake is van (een bijkomende) infectie met bacterieen
Een BAL geeft waardevolle informatie om te bepalen welke behandeling het meest effectief is.
De combinatie van beide onderzoeken geeft het meest complete beeld.
Behandeling
1. Inhalatiemedicatie
Voor katten met astma of chronische bronchitis gebruiken we bij inhalatietherapie meestal corticosteroïden via een inhalatiekamer zoals de AeroKat. Deze medicatie remt de ontsteking in de luchtwegen en werkt lokaal in de longen, waardoor de rest van het lichaam nauwelijks belast wordt.
Bij een acute verergering kan daarnaast een luchtwegverwijder via inhalatie worden gebruikt. Dit opent de luchtwegen tijdelijk, maar vervangt nooit de ontstekingsremmende behandeling.
De meeste katten leren inhaleren goed aan, maar het vraagt wat oefening.Tip: een handige website waar je stap voor stap uitleg krijgt over het gebruik van inhalatie therapie bij je kat is deze.
2. Tabletten (kortdurend)
Bij veel katten starten we met corticosteroïden in tabletvorm, vooral als de klachten hevig zijn of wanneer we de longen snel rustig moeten krijgen. Tabletten werken in het hele lichaam en geven doorgaans snel verlichting.
Wanneer de klachten stabiel zijn, stappen we meestal over op inhalatiemedicatie voor het langdurig onderhoud.
Soms lukt inhaleren ondanks oefenen niet; bij die katten blijven tabletten (in zo laag mogelijke, effectieve dosering) een alternatief.
3. Omgevingsaanpassingen
- Geen rook
- Geen geurkaarsen of sprays
- Stofarme kattenbakvulling
- Minder stof in huis
- Vermijden van sterke geuren en essentiële oliën
In sommige gevallen wordt daarnaast tijdelijk antibiotica gebruikt, als er sprake is van een bijkomende bacteriële infectie.
De prognose
De meeste katten doen het heel goed zodra ze de juiste behandeling én een schone leefomgeving krijgen. De meeste katten hebben wel levenslange behandeling nodig.
Maar hoesten dat te lang blijft bestaan kan blijvende schade aan de longen veroorzaken — vandaar dat tijdig ingrijpen zo belangrijk is.
Conclusie
- Hoesten bij katten is nooit normaal.
- FLAD (astma/bronchitis) komt veel voor, maar is goed te behandelen.
- FLAD is niet de enige reden voor hoesten
- Inhalatiemedicatie is vaak de veiligste en meest effectieve optie.
- De omgeving aanpassen is cruciaal bij luchtwegproblemen.
- Hoe sneller je erbij bent, hoe beter de prognose.
Blijf Purrfectly informed en zorg dat je kat gezond en gelukkig blijft.
Liefs,
Marieke (en Pip)
