Katten zijn meesters in het verbergen van ongemak. Ze miauwen niet over pijn, drinken wat vaker zonder dat het opvalt, of slapen iets meer – kleine veranderingen die we al snel toeschrijven aan “ouderdom”. Maar juist daarin schuilt het gevaar: veel ziekten bij oudere katten beginnen subtiel en blijven lang onopgemerkt. Een regelmatige senior-check kan dan echt het verschil maken.
Wanneer is een kat ‘senior’?
Katten worden tegenwoordig ouder dan ooit – vijftien jaar of ouder is allang geen uitzondering meer. Dierenartsen gebruiken meestal deze indeling:
Mature adult: 7–10 jaar
Senior: 11–14 jaar
Super-senior: 15 jaar en ouder
Toch is leeftijd slechts een richtlijn. Sommige katten van tien zijn nog speels en lenig, terwijl anderen dan al lichamelijke veranderingen laten zien. Het is daarom beter om te kijken naar functionele leeftijd: hoe beweegt, eet en gedraagt je kat zich? Een senior-check helpt om dat objectief in kaart te brengen.
Recente studies uit Gent: katten laten zelden zien dat ze ziek zijn
Recente studies van de Universiteit Gent (Mortier et al.) hebben duidelijk gemaakt hoe vaak ziekte bij oudere katten onopgemerkt blijft. In hun onderzoek werden meer dan tweehonderd volwassen en senior katten onderzocht die door hun eigenaar als volledig gezond werden beschouwd. Toch bleek meer dan één op de vijf katten bij nader onderzoek al een medisch probleem te hebben – vaak zonder enige zichtbare klacht.
Toen dezelfde groep katten twee jaar later opnieuw werd onderzocht, had meer dan de helft een nieuwe aandoening ontwikkeld, zoals beginnende nierproblemen, hoge bloeddruk of een te snel werkende schildklier.
De conclusie van deze studies is helder: eigenaren zijn vaak slecht in het herkennen van ziekte bij hun kat, en regelmatige gezondheidscontroles zijn cruciaal om problemen vroeg te ontdekken.
Waarom vroeg ontdekken zoveel uitmaakt
Bij veel ouderdomsaandoeningen – zoals chronische nierziekte, hyperthyreoïdie of
hoge bloeddruk – is de kat in het beginstadium nog vrolijk, actief en eet goed. Pas in een later stadium worden klachten zichtbaar, en dan is er vaak al onomkeerbare schade.
Door jaarlijks of halfjaarlijks te screenen kun je veranderingen in bloeddruk, gewicht of bloedwaarden tijdig opmerken. Dat betekent niet per se “meer medicijnen”, maar juist: op maat handelen, voordat het misgaat.
Een bijkomend voordeel is dat je zo een persoonlijk referentiekader opbouwt: wat zijn de normale waarden van jouw kat? Zo vallen kleine afwijkingen bij de volgende controle sneller op.
Wat houdt een goede senior-check in?
Een senior-check is veel meer dan een kort consult. Het is een grondige gezondheidsinventarisatie die bestaat uit meerdere onderdelen:
Gesprek en observatie
De dierenarts vraagt naar gedrag, eetlust, drinken, plassen, ontlasting, activiteit, mobiliteit en sociale veranderingen. Kleine signalen – zoals meer slapen of niet meer op het aanrecht springen – kunnen waardevolle aanwijzingen zijn.Lichamelijk onderzoek & bloeddruk meting
Controle van gewicht, gebit, ogen, vacht, hart, longen, buik en gewrichten. Ook bloeddrukmeting hoort standaard bij oudere katten: hoge bloeddruk is een stille aandoening die veel schade kan veroorzaken.Bloed- en urineonderzoek
Hiermee worden organen zoals nieren, lever en schildklier beoordeeld, evenals suiker- en eiwitwaarden. Een urineonderzoek geeft extra informatie over concentratievermogen en eventuele infecties.Aanvullend onderzoek
Afhankelijk van de bevindingen kunnen echo, röntgen of hartonderzoek worden geadviseerd. Vooral bij katten met een risicoras of al bekende afwijkingen is dat zinvol.
Veel dierenartsen raden vanaf ongeveer tien jaar een jaarlijkse senior-check aan, en bij katten met bestaande aandoeningen twee keer per jaar.
Meer dan alleen bloedwaarden: de kat als geheel
Bij het ouder worden verandert niet alleen het lichaam, maar ook gedrag, stofwisseling en weerstand. Daarom is het belangrijk om holistisch te kijken – naar het hele plaatje, niet alleen de testresultaten.
Voeding
Oudere katten eten soms minder of drinken te weinig. Natvoer of voeding met hoogwaardig eiwit en voldoende vocht helpt om spiermassa en nierfunctie te ondersteunen.
Speciale seniorvoedingen kunnen helpen om organen te ontzien, maar laat de keuze altijd afhangen van de individuele gezondheid.
Regelmatig wegen is essentieel: zelfs een paar honderd gram gewichtsverlies kan een vroeg teken zijn van ziekte.
Medicatie en supplementen
Oudere katten hebben soms meerdere medicijnen nodig. De dosering moet regelmatig worden gecontroleerd, omdat lever en nieren medicijnen anders verwerken.
Supplementen zoals omega-3-vetzuren of gewrichtsondersteunende middelen kunnen waardevol zijn, maar bespreek altijd eerst met je dierenarts wat past bij jouw kat.
De leefomgeving
Zorg voor makkelijke toegang tot voer, water en kattenbak. Vermijd hoge sprongen: een opstapje of loopplankje helpt.
Geef rust en voorspelbaarheid: oudere katten houden van routine.
Zachte, warme rustplekken en een stabiele temperatuur maken een groot verschil in comfort.
Mentale gezondheid
Oudere katten kunnen, net als mensen, last krijgen van cognitieve achteruitgang. Desoriëntatie, nachtelijk miauwen of plots ander sociaal gedrag zijn signalen. Vaste routines, lichte mentale uitdaging (bijv. voerpuzzels) en geduld helpen hun brein actief te houden.
Wat kun je als eigenaar zelf doen?
Een senior-check is de basis, maar het dagelijkse monitoren doe je thuis:
Weeg je kat regelmatig, bijvoorbeeld 2x per maand.
Observeer eet- en drinkgedrag, ontlasting en plassen.
Let op gedrag: is je kat minder actief, teruggetrokken of juist onrustiger?
Controleer vacht en geur – klitten, doffe haren of een vieze adem kunnen signalen zijn.
Houd veranderingen bij en bespreek ze tijdens de controle.
Wie zijn kat goed kent, merkt subtiele signalen eerder op. Toch zie of voel je niet alles – daarom blijft een objectieve medische check onmisbaar.
Ouder worden met kwaliteit van leven
Oud worden is geen ziekte, maar een proces. Door voeding, omgeving en zorg tijdig aan te passen, kunnen katten nog vele jaren comfortabel en actief blijven.
De kern van een senior-check is niet het zoeken naar wat er mis is, maar het begrijpen wat er verandert. Zo kun je samen met je dierenarts zorgen dat je kat gezond ouder wordt – met zo min mogelijk ongemak en zoveel mogelijk fijne jaren samen.
Samenvatting
Vanaf 7–8 jaar is extra alertheid verstandig, vanaf 10 jaar is jaarlijkse screening sterk aan te raden.
Recente studies uit Gent (Mortier et al.) tonen aan dat eigenaren vaak niet merken dat hun kat ziek is.
Een goede senior-check kijkt naar het hele dier: gedrag, voeding, omgeving én medische waarden.
Vroege opsporing maakt behandeling eenvoudiger en comfortabeler voor je kat.
Oud worden is onvermijdelijk. Maar hoe je kat oud wórdt – dát kun je beïnvloeden.
Blijf Purrfectly informed en zorg dat je kat gezond en gelukkig blijft
Liefs,
Marieke (en Pip)
